Για τον πόλεμο γράφτηκαν πολλά. Ένα έχω καταλάβει. Επί εποχές δεν αλλάζουν τα βασικά στοιχεία σχέσης τύπου «κράτος-πολίτης» και «μεγάλο κράτος-μικρό κράτος».
Παρακάτω έχω μεταφράσει δύο αποσπάσματα βιβλίων που με διαφορετικούς τρόπους φανερώνουν το ζήτημα που ανέφερα πριν. Το ένα είναι από το επικό ιστορικό μυθιστόρημα «Ντάτα Τουτάσχια» του γεωργιανού συγγραφέα Τσάμπουα Αμιρετζίμπι. Σχετικά με αυτό άνετα μπορώ να πω ότι το συγκεκριμένο έργο πριν από πολλά χρόνια έπαιξε για μένα το ρόλο της Βίβλου, γιατί μου αποκάλυψε τις αξίες που είναι μόνιμες για όλες τις γενιές σε φόντο των πολύ αντίθετων και αμφιλεγόμενων περιστάσεων.
Το δεύτερο απόσπασμα είναι από το μυθιστόρημα του ρώσου συγγραφέα Αλεξέι Ιβανόφ «Ο γεωγράφος πούλησε το υδρόγειο του για ποτό». Έχει τραβηχτεί και πολύ πετυχημένη ταινία βασισμένη στο έργο αυτό. Πονεμένο θέμα της κρίσης μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και η κατάντια του κόσμου. Το λεπτό και κοφτερό απόφθεγμα που διάλεξα είναι από τα αγαπημένα μου, διότι απλώς είναι αληθινό.
«Ντάτα Τουτάσχια» Τσάμπουα Αμιρετζίμπι:
«…Οπότε, συζητάμε για τις μεγάλες κυβερνήσεις, και με το γεγονός ότι στην διάρκεια της ιστορίας της, η κάθε μια ως κύριο χαρακτηριστικό της ήταν ότι προσπαθούσε συνεχώς να εφαρμόσει την εδαφική επέκταση, την κατάκτηση νέων εθνών και την απόκτηση παγκόσμιας κυριαρχίας. Αυτά τα κράτη δεν ονομάζονται τυχαία αυτοκρατορίες, διότι πάντα είναι έτοιμα να κατευθύνουν τη δυναμική τους σε ένα επιθετικό πόλεμο. Η κύρια φιγούρα ενός τέτοιου πολέμου, φυσικά είναι ο στρατιώτης. Μία βασική προϋπόθεση του αήττητου αυτού κράτους είναι το μίσος ως θεμελιακή μαχητικότητα του πολεμιστή. Στη μάχη για τον αμυντικό πόλεμο πάντα οδηγεί η αγάπη. Αυτό το ξέρει ο καθένας.
Αλλά πώς να ενθαρρύνεις τους ανθρώπους να καταστρέφουν και να καταλαμβάνουν τη ξενιτιά; Για να επιτευχθεί αυτό, υπάρχει μόνο ένας τρόπος - να ενσταλαχτεί το μίσος στην ψυχή των πολεμιστών! Το μίσος, ο θυμός, το πνεύμα της απληστίας .... Ως εκ τούτου, η αυτοκρατορική πολιτεία στη φύση της θα πρέπει να ξυπνάει και να αναπτύσσει στους ανθρώπους ανήθικες συμπεριφορές.
Όλα τα φιλοσοφικά και θρησκευτικά δόγματα δίδασκαν στους ανθρώπους να είναι καλόκαρδοι. Ο άνθρωπος που οδηγείται στη ζωή με αγαθά συναισθήματα δεν μπορεί να μην γίνει εχθρός του κράτους, που ζει σύμφωνα με άλλους νόμους από ό, τι ζει αυτός.
Η ανθρωπότητα κι η δικαιοσύνη είναι καρποί που αναπτύσσονται σε γόνιμο έδαφος, κι αναπόφευκτα οδηγούν σε συγκρούσεις με το υπερδύναμο πνεύμα της αυτοκρατορίας. Ναι, ένας τέτοιος άνθρωπος γίνεται εχθρός της αυτοκρατορίας κι αυτό είναι ανεπανόρθωτο, διότι η καλοσύνη είναι κακό παράδειγμα για άλλους κι επειδή η αγάπη για την πατρίδα προκαλεί φόβο λόγω του ανιδιοτελές ονείρου για ειρηνική ευημερία του λαού».
«Ο γεωγράφος πούλησε το υδρόγειο του για το ποτό» Αλεξέι Ιβανόφ
Διάλογος δασκάλου-μαθητή:
- Ξέρεις γιατί στέλνουν τους νέους, ως συνήθως στο στρατό και στον πόλεμο;
- Επειδή είναι νέοι και δυνατοί…
- Επειδή είναι ανόητοι και δεν φοβούνται τον θάνατο. Ιδανική βορά του κανονιών.
- Αυτό δεν είναι δίκαιο.
- Προφανώς. Η ζωή γενικά είναι ένα άδικο πράγμα.
- Και τι πρέπει να κάνουμε;
- Να προσπαθούμε να είμαστε ευτυχείς.