top of page

I am not a dictionary

But I love Translation

I Love Books

I love Words and World

Поиск
  • Translated by Lika Aleksidze

"Niko Pirosmani" του Grigol Robakidze


Fruit Stall by Niko Pirosmani

Εύχομαι να νιώθετε το ίδιο όμορφα, όπως κι εγώ, διαβάζοντας για πρώτη φορά τα έργα του Γκρίγκολ Ρομπακίτζε. Το συγκεκριμένο κομμάτι το μετέφρασα στα ελληνικά με την επιθυμία να απολαύσετε την καταπληκτική έκθεση του, αφιερωμένη στην τέχνη του μεγάλου ζωγράφου-πριμιτιβιστή Niko Pirosmani. Εδώ περιγράφει τα συναισθήματά του σχετικά με την καλή τέχνη, γενικά, μέσα από το ύφος των ελλειπτικών προτάσεων. Αυτό δημιουργεί μια πρωτότυπη, αλλά, ταυτόχρονα, ισχυρή ανάπτυξη λόγου.

Δύο λόγια για τον ίδιο τον συγγραφέα. Ο Γκρίγκολ Ρομπακίτζε θεωρείται ένας από τους ιδρυτές του σύγχρονου γεωργιανού και γερμανικού μυθιστορήματος. Γεννήθηκε στην Γεωργία (1882-1962), σπούδασε φιλοσοφία στα πανεπιστήμια της Εσθονίας και της Γερμανίας. Μετά την κατοχή και την προσάρτηση της Γεωργίας από την μπολσεβίκικη Ρωσία το 1921, συμμετείχε ενεργά στο εθνικό απελευθερωτικό κίνημα. Από το 1931 μέχρι το θάνατο του, ήταν ένας πολιτικός μετανάστης.

Η πεζογραφία του Γρἰγκολ Ρομπακίτζε επηρεάστηκε από τα έργα του Φρίντριχ Νίτσε. Τη διεθνή αναγνώριση κέρδισε για τα μυθιστορήματα του: «Το δέρμα του φιδιού» (The Snake's Skin), «Ο δαίμονας και το μύθος» (Demon and Mythos), «Σκοτωμένη ψυχή» (The Murdered Soul), «Οι φύλακες του Δισκοπότηρου» (The Grail Keepers), «Η Μέγκι η γεωργιανή» (Megi - Georgian Daughter), «Τα Καυκάσια μυθιστορήματα» (Caucasian Novels), κ.λπ. Τα έργα του αξιολογήθηκαν ως κορυφαία από τους σπουδαιότερους συγγραφείς παγκόσμιας λογοτεχνίας, μεταξύ των οποίων ήταν κι ο Νίκος Καζαντζάκης.

"Fruit stall" by Niko Pirosmani

Niko Pirosmani, Grigol Robakidze

Μαγικές Γραμμές. Η Μεγάλη Ταμάρ. Η ανύψωση του παρόντος. Το υπόμνημα από λουλούδια. Η ευλάβεια της παρθενιάς και της απόλυτης θηλυκότητας. Το βάζο της Θεότητας. Με βιολετί μάτια.

Η Αγία Νινό. Η κόρη του ξένου. Ο σταυρός του αμπέλου. Ο σταυρός με μαλλιά της γυναίκας (της Νινό ή της Μαρίας;). Το Οικουμενικό σύμβολο. Ο σταυρός - ο πόνος. Το αμπέλι - η ανθοφορία. Τα μαλλιά - η απαλότητα του γλυκού. Το νέο θέμα του Χιούσμανς - η αιώνια παρηγοριά.

Ο Giorgi Merchule. Η ζωή του Αγίου Γρηγορίου Χαντζτέλι* (*George Merchule, Life of. St. Gregory from Khandzta). Ο Χριστός και η πανθεϊστική μαλθακότητα - η νέα γη. Το γένος της γεωργιανής λέξης. Η εθνική αγνότητα των μορφών. Το πρόβλημα της γεωργιανής αναγέννησης.

Ο Shota Rustaveli. Ο ταύρος του στίχου. O παράξενος. Ένα ατελείωτο πρόβλημα. Η ταλαιπωρία. Και στο τέλος; Το κοίταγμα πίσω από την αυλαία.

Ο λευκός Γκιόργκι. Ο Θεός και η θηλυκή γραμμή. Το Δίον της Γεωργίας. Το ενάρετο προφίλ. Κάσβετι* (*Ναός στην Γεωργία). Η προσευχή και η τρυφερότητα. Οι άσπρες πέτρες.

Ο Giorgi Saakadze. Ο τολμηρός ήρωας, που δεν χώρεσε ποτέ στη Γεωργία. Η έξωση κι η επιστροφή. Το σπαθί σπασμένο. Η μη αποδοχή της εμπειρικής Γεωργίας. Η αγάπη του μακρινού. Ο μοναχός Ιωβάν.

Ο Vazha-Pshavela. Ένας βάρβαρος που ξύπνησε ως ιδιοφυΐα. Ένας Όμηρος διά πάντος δίχως φως: η φαντασία με ανοιχτά μάτια. Το γεωργιανό μύθος. Ό τρώγων του φιδιού* (*Το Ποίημα του Bazha-Pshavela).

Ο Niko Pirosmani. Ο αγροίκος και το παιδί. Η μητέρα Γη. Τα στήθη που δεν στέγνωσαν. Το γεωργιανό όραμα.

Οκτώ ιδιοφυΐες γραμμές. Αυτή είναι η εικασία μου για τον γεωργιανό πολιτισμό.

Τη συγκεκριμένη φορά μόνο για τον Pirosmani.

***

Μια σύντομη αναφορά.

Η περιγραφή του Ευρωπαϊκού πολιτισμού: η απομόνωση του Άμλετ κι η έλξη του Φάουστ. Σαν να εξαφανίστηκε ο κόλπος της γης στην Ευρώπη. Τα παιδιά αποτραβήχτηκαν από τον γονέα και είναι άτεκνα. Τον θάνατο της γης ακολουθεί η τελευταία μοναξιά κι η διάθεση της Ευρώπης ως επί το πλείστον είναι η μελαγχολία. Δε θα είναι καθόλου περίεργο αν εδώ γεννηθεί η δίψα της πρωτόγονης ​​μνήμης και γης.

Ο Ρουσσώ επικαλείται για την επιστροφή στη φύση, αλλά το κάλεσμα αυτό είναι συναισθηματικό. Ο Τολστόι επικαλείται για την απλοποίηση, αλλά είναι ένα ορθολογικό κάλεσμα. Τα πιο σημαντικά είναι δύο γεγονότα: 1) ο ποιητής Paul Claudel πηγαίνει στην Κίνα και το ποιητικό του όραμα εμπλουτίζεται με ανατολίτικο ρυθμό ζωής, 2) ο ζωγράφος Paul Gauguin ταξιδεύει στην Ταϊτη και μέσα στο άγριο γεύεται την παρθενιά της γης. Η τέχνη και των δυο ακολουθούν το νέο ρεύμα. Αυτό το ρεύμα περνά μέσα από το εξής μονοπάτι: η αρχέγονη τέχνη θα περάσει δύσκολα. Κι εδώ υπάρχει κάτι ακόμα ανέφικτο και αινιγματώδες.

Σε κάθε περίπτωση η Ευρώπη αναγνώρισε ότι η «αγριότητα» δεν είναι ένα απλό πράγμα. Το «άγριο» πρώτα απ όλα είναι ένα παιδί και το παιδί πάντα είναι ένας Θεός. Το κάθε του τμήμα έχει σημάδι πρωταρχικού, αναμφίβολου, ευθύς, τέλειου. Εδώ είναι το πρώτο διήγημα, εδώ είναι η ειλικρίνεια, εδώ είναι η εγγύτητα του Θεού. Κι είναι για να δημιουργούν πλασμένα από το «άγριο» με τόσο ισχυρή εκφραστικότητα, όπως είναι μια μεγάλη πέτρα, η πηγή με πάχος του καρπού, τα κλαδιά σπασμένα και σκορπισμένα από ένα ελάφι. Ο αθάνατος Όμηρος - το αιώνιο παιδί και ο αιώνιος Θεός. Στο ψαροκόκαλο χαραγμένο το ζαρκάδι ή το μαμούθ – η πρώτη αφθονία του δημιουργικού πάθους του «άγριου». Είναι προφανές, η ευρωπαϊκή τέχνη θα είχε αποκτήσει το παρθένο αυτό.

Το σημαντικό είναι ότι δεν τίθεται θέμα πλήξης, όπως νομίζουν πολλοί λέγοντας «βαρέθηκε να τρώει το άσπρο ψωμί και τώρα θέλει το μαύρο». Εδώ είναι ένα άλλο φαινόμενο. Ο πόθος για την τελευταία αποκάλυψη και η κοσμική απόψυξη σχέσης τέκνου-γονέα και στο τέλος… το πάθος για μια θέση υπεράνθρωπου.

Στην ενίσχυση του πριμιτιβισμού έχουν συμβάλει και τα αρχαιολογικά ευρήματα. Ο πολιτισμός της Κρήτης. Ανακαλύφθηκε από τον Ἐβανς κι έγινε η έμπνευση για την ευρωπαϊκή τέχνη. Πράγματι, είναι καταπληκτικό το βραχιόλι, το οποίο, ποιος ξέρει, ίσως φορούσε στο χέρι της η ωραία Ελένη. Κανένα έργο τέχνης του κρητικού πολιτισμού δεν είναι τόσο τέλειο όσο ο Ερμής του Πραξιτέλη, αλλά στην Κρήτη με τα χέρια του παιδιού έπραττε ο ίδιος ο Θεός, ξένοιαστος και σωστός. Εδώ ήταν μια συναρπαστική ροή δημιουργικής ενέργειας, στην οποία είναι ορατή κι η παλαιά Αίγυπτος κι η παρελθοντική Χαλδαία. Η ίδια η Κρήτη θεωρείται το νησί που απέμεινε μετά την χαμένη Ατλαντίδα.

***

Ο Niko Pirosmani είναι ένας πριμιτιβιστής. Όχι με την έννοια, όπως είναι για παράδειγμα ο Γκογκέν. Αυτός δεν γεύτηκε ποτέ τον πολιτισμό, δεν αποπεράτωσε κανένα σχολείο. Είναι αμφίβολο αν έκανε ποτέ τα μαθήματα σχεδίου ή ζωγραφικής. Για αυτό εκπλήσσει το φαινόμενο του ακόμα περισσότερο. Η ανώνυμη αιγυπτιακή τοιχογραφία, ένα από τα είδωλα της Αφρικής, το αγγείο των Ετρούσκων. Σε αυτή τη σειρά πρέπει να βλέπουμε και την τέχνη του Πιροσμάνι. Τότε το όραμά του θα μεταφέρει την πραγματική εντύπωση.

Το βασικό μοτίβο της τέχνης του είναι η γη της Γεωργίας. Δε θα μπορούσα να αναφέρω σε αυτήν την κατηγορία άλλο όνομα, εκτός από τον Vazha-Pshavela, ο οποίος είναι ικανός να αισθανθεί στο ίδιο βαθμό τη μητρότητα της γης, τη γιορτή και το πανήγυρη της, το μάζεμα του σταφυλιού, τα κοτόπουλα, τα παιδιά, τα ζώα. Εδώ είναι ο γνήσιος Πιροσμάνι. Εδώ είναι το γεωργιανό ταμπεραμέντο, αυθεντικό, ηλιοκαμένο. Εδώ δε θα δείτε τη μελαγχολία. Μόνο τη ζωή, την χαρά, την ειλικρίνεια και το γλέντι.

Το πριμιτίβο του Niko Pirosmani είναι ο τελευταίος αυθορμητισμός. Αυτή είναι η σωστή φράση. Αυτό είναι το «ωτακουστικό» γεγονός. Η υπέρ-ανθρωπότητα ή η θεότητα επιβιώνει μόνο μέσα από αυτό το αυθορμητισμό. Διότι η όραση της τέχνης του Πιροσμάνι εντυπωσιάζει ισχυρά. Το παιδί κι οι χήνες, η κλώσα με τα κλωσσόπουλα, το αλώνισμα, - ποιο από όλα να πω. Είναι ο ίδιος η σάρκα της έμπνευσης του. Εδώ δεν υπάρχει το ενδιάμεσο μεταξύ της έμπνευσης και της μετενσάρκωσης του. Ο Pirosmani εδώ είναι το «άγριο», αλλά ταυτόχρονα ένα πραγματικό παιδί. Δεν θα ήταν περίεργο, αν βλέπαμε μαζί του και τον Θεό. Αναμφίβολα είναι ένας μεγάλος καλλιτέχνης.

Μπορεί να ειπωθούν πολλά για την τέχνη του Pirosmani, για την υφή, την θέση, την καπνιά, τον τόνο. Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν θα είναι η κουλτούρα μελετημένη. Όμως λόγω του απόλυτου αυθορμητισμού, οι γραμμές με ατέλειες, φαίνεται, να εξαφανίζονται. Και μένει μόνο η φύση μέχρι το τελευταίο της βάδισμα. Για αυτό και το δημιούργημα του Pirosmani λειτουργεί ως ένα θρύψαλο της φύσης, το μάτι της πηγής ή μια οπλή του ελαφιού.

Θα πρέπει να σημειωθεί ένα πράγμα. Ο Pirosmani καθεξής ζωγράφιζε σε ένα σκληρό και χοντρό ύφασμα που λεγόταν calencar (γαλλική λέξη). Για αυτό το λόγω στην εικόνα του (βάσει του ζωγράφου D.Shevardnadze) έχει δοθεί ένα ιδιαίτερο χρώμα. Αυτή η απόχρωση περιλαμβάνεται και στους πίνακες του Lado Gudiashvili ως κύριος τόνος.

Είναι παράξενη κι η μοίρα του Pirosmani. Σαν να μην πέθανε, αλλά μόνο χάθηκε. Για να μείνει η τέχνη του «ανώνυμη» όπως ο κάθε καρπός του μεγάλου πριμιτιβισμού.

Βλέπεις τον Pirosmani και πιστεύεις στην Γεωργία.

«Bakhtrioni» # 8, 1922

Me and the legendary "Deer" by Niko Pirosmani in Signaghi

127 просмотров0 комментариев

Недавние посты

Смотреть все
bottom of page